سرزمین ایران مملو از انواع معطر برنج است که منحصر به ایران است و تقاضای بالا در میان مصرف کنندگان ایرانی دارد که اولویت آنها را به کیفیت برنج پخته شده خود اختصاص می دهند. حدود ۸۰ درصد از منطقه برنج کشت شده در دو استان شمالی، گیلان و مازندران در نزدیکی دریای خزر قرار دارند.برنج ایرانی بلافاصله پس از جشن سال نوروز در ماه خرداد کاشته می شود و در ماه مرداد با استفاده از دست و یا برداشت مکانیکی درو می شود.
انواع برنج شمال گیلانی حدود ۱۰۰ گونه است و بر حسب کوتاه و بلند بودن در سه دسته جای می گیرند، به گروه دانه بلند اصطلاحا «صدری» می گویند، گروه دانه متوسط که به «بی‌نام» معروف‌اند و دانه کوتاه ها به نام «چمپا» معروف هستند. ببا گذشت روزها و قرن ها برنج دچار تغییرات فراوان شد و از آنچه امروز باقی مانده دقیقا نمی‌توان گفت کدام یک ارقام اولیه هستند. روند این تغییرات از دهه ۴۰ تاکنون شتاب بیشتری گرفته است. امروزه کاشت اکثر ارقام بومی که در گذشته از سطح زیر کشت بالایی برخوردار بودند کم شده و از دسته زراعت گیلانی‌ها حذف شده و از بین رفته است.
در گذشته برنج به عنوان واحد پرداخت ها در نظر گرفته میشد و اغلب آن را به جای پول ملاک قرار می‌دادند. سهم اجاره و مالک را با برنج پرداخت می‌کردند. دستمزد کارگران، نجار، بنا، سلمانی و آهنگر را با برنج می‌دادند. کاشت برنج ایرانی در گیلان دارای آداب و رسوم، آیین‌ها و ادبیات ویژه‌ای است. مردم گیلان با کاشت برنج ایرانی و ترکیب آن با سایر مواد غذایی الگوی غذایی خاصی را سامان دادند که از نظر تنوع و طعم ویژگی‌های منحصر به فردی در بین غذاهای ایرانی دارد.
تاریخچه کشت برنج در ایران
کاشت برنج ایرانی به طور پیوسته افزایش می یابد، عمدتا به دلیل پذیرش گسترده ای از ارقام مقاوم در برابر پرکاری و مقاوم در برابر بیماری است. چندین گونه از برنج های پر رونق جدید مانند خزر، نعمت، ندا، فجر، آذر، کادوس، دورکاک و شفق با مقاومت در برابر آفت و کیفیت آشپزی بهبود یافته است. زمینه های پژوهشی کلیدی برای دانشمندان برنج ایرانی شامل تکنولوژی برنج ترکیبی، پرورش مولکولی و مدیریت مواد مغذی خاص می باشد.
غذاهای محبوب ایرانی ها که با بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ ایرانی در مراسمات مختلف از جمله ازدواج زرشک پلو، مراسم تشییع جنازه کشمش پلو و در جشن های سال نو سبزی پلو با ماهی سرخ شده نقش مهمی ایفا می کنند. غذاهای سنتی شامل غذاهای نان برنجی و کاففت برنجی، ساخته شده با گوشت و گردو است.
